Stary nowy Tarot 650 V2... czyli Tarot 550

Z różnych źródeł wiemy (przede wszystkim z dużego zainteresowania blogiem i komentarzami, które zostawiacie), że nasz opis budowy drona od podstaw na przykładzie Tarota 650 stał się dla wielu internautów poradnikiem, dzięki któremu zbudowali od podstaw swój pierwszy quadcopter. Zapewne niektórzy z Was zwrócili już uwagę na to, że opis budowy ma już prawie 2 lata! (minie dokładnie w czerwcu, za 2 miesiące). Przez dwa lata zmieniło się wiele w tej branży - pojawiły się nowe podzespoły, nowe drony, nowsze lepsze rozwiązania itp. itd. W zasadzie od czasu napisania recenzji nie wspominaliśmy co stało się z naszym "wzorcowym" Tarotem 650, które - również dla nas - był pierwszą taką maszyną, na której uczyliśmy się budowy, zasad działania, konfiguracji.


Otóż nasz Tarot 650 nie przepadł, nie zaginął, ani nie uległ zniszczeniu (choć wiele było ku temu sytuacji ;). W zasadzie większość czasu przeleżał, trochę latał, ale - jak wspominałem w naszym podsumowaniu zeszłego roku - nie jest to maszyna, którą latamy często. Mimo wszystko przyszedł czas na "odgrzanie starego kotleta", bo stwierdziliśmy, że jest jeszcze co pokazać. Wszystko omówimy w tym jednym wpisie, nie będzie żadnego nowego cyklu, a jedynie kilka wskazówek, które - z perspektywy czasu i doświadczenia - uważamy za istotne. No i jest też nowy wygląd, który powinien niektórym przypaść do gustu. Ale od początku: co zmieniliśmy w oryginalnym Tarocie 650? Co nowego dołożyliśmy?

Nowe części

Zrobiliśmy małe zakupy u "naszych wschodnich sąsiadów" czyli w Chinach. Kupiliśmy:

Śmigła 11x4.7 węglowe - $7 za parę http://pl.aliexpress.com/item/F05306-11x4-7-3K-Carbon-Fiber-Propeller-CW-CCW-1147-CF-Props-Blade-For-RC-Quadcopter/918474924.html

Pianki do podwozia zamiast oryginalnych gumek - $2 za parę http://www.aliexpress.com/item/Foam-Sleeve-for-Landing-Gear-for-tarot650-680-S500-MultiCopter-RC-Quadcopter-Drone-10mm-12mm-8mm/32370918382.html

Czarna plastikowa owiewka - $11 - http://www.aliexpress.com/item/ABS-canopies-Protective-Guard-for-Tarot-650-RC-Multicopter-14-16mm-Size-Arm-black/32350422584.html

UBLOX NEO-7M GPS NEO 7M ze stelażem (który się nie przydał) - $17 - http://www.aliexpress.com/item/UBLOX-NEO-7M-GPS-NEO-7M-Compass-Stand-Holder-for-APM-ArduPilot-Mega-2-6-Pixhawk/32416367648.html

W Polsce (już nie pamiętam gdzie) kupiliśmy:

• Li-pol 3S Multistar 5200mAh 10C (zielone) - bardzo lekki jak na swoją pojemność, niestety niski prąd rozładowywania, przy 5200mAh dostajemy ok. 52A, przy podziale na 4 silniki wychodzi jedynie 13A na silnik, trzeba bardzo uważać przy doborze silników/śmigieł/wagi drona, żeby prądy nie były większe, bo bateria będzie pracować na maksimum swoich możliwości i dosłownie spuchnie...
• Li-pol 3S Turnigy 5000mAh 20-30C (niebieskie) - cięższe i większe od zielonych multistarów, ale odporniejsze na duże obciążenia prądowe (no - może "średnie obciążenia")

Stare części

To, co się nie zmieniło to:

• rama Tarot 650 (FY650 / Ironman 650) - obecnie już ciężko dostępna, w Chinach do dostania bez problemu za ok. $100
• regulatory EMAX SimonK 4IN1 4x25A - generalnie się sprawdziły, bez większych problemów (a jeśli takie były, to wynikały głównie z naszych błędów), podobnie jak w przypadku ramy - obecnie są już ciężej dostępne, zalecali byśmy jednak inne pojedyncze (nie "all in one") regulatory o podobnym prądzie ok. 25-30A
• silniki EMAX MT2216 - tych niestety kilka przerobiliśmy w ciągu tych 2 lat i szczerze mówiąc obecnie brali byśmy coś z wyższej półki cenowej
• kontroler lotu APM 2.6 - już nieco "wiekowy" sprzęt jak na 2016 rok, wciąż działa i nie mamy zarzutów, jeśli teraz byśmy składali drona od zera to zapewne wybór padłby na Pixhawk lub Naza V2 - ale to już całkiem inna półka cenowa, APM 2.6 można mieć za 300-400zł z GPS i to jest jego zaleta (poza wszystkimi innymi funkcjami)
• odbiornik Hitec Optima 9 - tu bez zmian, wciąż dzielnie służy bez najmniejszych problemów
• aparatura Hitec Aurora 9 ze standardowym modułem nadawczym SPECTRA 2.4GHz AFHSS - jak wyżej

Nowa wartość zestawu

Policzmy zatem od nowa ile wart jest nasz "stary nowy" Tarot 650 przyjmując jednak pewne modyfikacje dla osób, które zaczynają "od zera" czyli np. wybierają tańszą aparaturę i nie chcą przepłacać za Naza V2 czy droższe silniki - tutaj zostajemy przy tym samym co było:

• rama - 450zł
• regulatory - 200zł (wersja 30A jest wciąż dostępna http://abc-rc.pl/Emax-Simonk-ESC-4IN1-30A)
• silniki - 80zł x4 - 320zł
• APM 2.6 - 350zł
• GPS UBLOX NEO-7M GPS NEO 7M - 65zł (z aliexpress)
• śmigła 11x4.7 x4 - 50zł (z aliexpress)
• owiewka - 40zł (z aliexpress)
• pianki do podwozia - 14zł (z aliexpress)
• aparatura Turnigy TGY-i6 / FlySky FS-i6 z odbiornikiem - 300zł
• przynajmniej jeden pakiet li-pol ok. 5000mAh 3S - 150zł
• dodatkowe kable (przedłużenie standardowych w zestawie z regulatorami) - 50zł

SUMA:  1989zł - za tyle można mieć w zasadzie ten sam zestaw co nasz (jedynie z tańszą aparaturą i odbiornikiem).

Czy da się ten koszt jeszcze obniżyć? Owszem! Na dwa sposoby:

• zamienić drogą ramę Tarota 650 na np. bardzo popularną i tanią F450 za ok. 100zł - wtedy oszczędzamy aż 350zł i zestaw wart jest ok. 1650zł;

Klasyczna bardzo popularna rama F450 dodatkowo z polami lutowniczymi dla ograniczenia ilości kabli/płytki PDB

• wszystkie części kupić "od Chińczyków" - niestety polskie sklepy nie są w stanie konkurować cenowo z Chinami bezpośrednio, ale zarazem kupując wszystko np. na Bangood czy Aliexpress nie mamy 100% pewności, że dostaniemy wszystko sprawne, a reklamowanie czegokolwiek z odsyłaniem do Chin może być już mało opłacalne. Niemniej jednak - wtedy wartość zestawu może spać nawet poniżej 1500zł.

Tarot 650 V2, czyli wersja A.D. 2016 ;)

A więc przejdźmy do meritum, czyli co zmieniliśmy konkretnie w naszym starym Tarocie 650. Przede wszystkim zdecydowaliśmy się na wpuszczenie kabli do rurek - głównie dla estetyki wyglądu. Niestety standardowe kable dodawane w komplecie do regulatorów Emax 4in1 są za krótkie, żeby je wpuścić w rurki więc kupujemy 6m kabla dodatkowego: 3m czarnego i 3m czerwonego. Odcinamy równo 12 kawałków po 0,5m kabli. Lutujemy konektory i zakładamy termokurczki.

Dzielimy sobie kable po 6 (2 x 3) na lewe i prawe ramiona drona. Ostatecznie zrobiliśmy to inaczej niż na poniższym zdjęciu, tzn czerwone kable trafiły na jedną stronę, a czarne na drugą - nie mieszaliśmy ich, w zasadzie nie ma to większego znaczenia ;)

Teraz wkładamy kable pojedynczo, od strony silników, w rurki ramion aż wyjdą z drugiej strony - od strony center plate. Tu kolejna ważna zmiana - likwidujemy wcześniej zrobioną podstawkę pod APM 2.6 i GPS, która była zamontowana nad center plate'm. Teraz wszystkie części elektroniczne będą zamontowane na płasko na jednym poziomie tak, jak to wygląda na poniższych zdjęciach.

Teraz montujemy na zaciski końcówki kabli do regulatora. Delikatnie "pociągnęliśmy" końcówki cyną, żeby się nie rozwarstwiały podczas zaciskania i łatwiej wchodziły w niewielkie otwory przewidziane w regulatorach.

Okazało się, że te 50cm kabli to jednak nadto - wystarczyłoby po 40cm, żeby ograniczyć zarówno ilość okablowania jaki i wagę. Ostatecznie odcieliśmy prawie po 10cm z każdego kabla, ale o tym później - przeczytajcie całość, żeby nie było niedomówień ;).

Uprzedzając pytania "czy taki montaż APM 2.6 z boku ramy, a nie centralnie na środku wpływa na stabilność lotu?" - zapewne trochę wpływa choć szczerze mówiąc nie zauważyliśmy większych różnic czy np. trudniejszego sterowania/opanowania maszyny. APM radzi sobie z takim odsunięciem w bok - w końcu w poprzedniej konfiguracji też nie był całkiem na środku, bo był przesunięty o 5cm do przodu, żeby zmieścił się GPS więc w zasadzie nic się nie zmieniło obecnie prócz tego, że został odsunięty w bok a nie w przód.

Teraz musimy odwrotnie przykręcić silniki na ramionach tak, żeby ich krótkie kable były zwrócone ku końcówce ramion. Wtedy ładnie da się je wpiąć w przedłużone kable i schować wszystko w rurkach.

W końcu bardzo przyjemny efekt - nie ma kabli wzdłóż ramion, nic nie zwisa, nie trzeba przyklejać termokurczką, jest dobrze. Teraz upchanie wszystkiego w center plate:

Nadmiar kablu do regulatorów udaje się upchnąć między górną a dolną płytą centralną więc generalnie też nic nie wystaje na górze. Odbiornik RC po staremu strafił na przód drona, APM 2.6 po lewej (patrząc odwrotnie niż na zdjęciu), a regulator i prawej i tyle - w tej konfiguracji nie potrzebujemy niczego więcej, a z tyłu zostało jeszcze trochę miejsca np. na OSD/FPV jak kto woli.

Nowy GPS przykleiliśmy naklejką z zestawu do kopułki - zrezygnowaliśmy z wysięgnika na GPS, na rzecz wygodniejszego układu, w którym nic nie odstaje na zewnątrz obrysu drona, łatwiej się to transportuje no i ogólnie można zamocować kopułke na całej elektronice, nie trzeba się męczyć ze składaniem GPSu. Trzeba pamiętać tylko o tym, gdzie jest przód (strzałka biała narysowana na GPS), bo GPS jest tutaj razem z kompasem.

Kopułka jest na tyle wysoka i na tyle oddala GPS/kompas od kabli i reszty elektroniki, że zakłócenia są zapewne porównywalne jak przy GPSie na wysięgniku, Poza tym GPS musieliśmy kupić nowy - taki, który byłby od razu w obudowie. Raz, że chodziło o łatwość jego montażu na kopułce, dwa - jest w pewnym stopniu wodo- czy raczej "wilgocioodporny" więc nie musimy się specjalnie martwić, że jest na wierzchu.

Nowe fajne gąbki do rurek podwozia - znacznie lepiej się sprawują niż gumki z zestawu dodawanego do ramy.

Całość prezentuje sięnaprawde dobrze - sorry, za "śmietnik" dookoła drona, ale tylko takie warunki mam obecnie w domu ;)

I na tym byśmy mogli zakończyć relację gdyby nie jeden mały fakt. Spójrzcie na zdjęcie powyżej. Czy nie wydaje Wam się, że ramiona są jakoś tak nieproporcjonalne długie - nawet jak dla stosunkowo dużych śmigieł 11"?;) Wprawdzie na Tarocie 650 można montować śmigła nawet 14-15", ale my takich nie używamy. Czy ma to jakiś wpływ (długie ramiona, mniejsze śmigła) na stabilność lotu. Okazuje się, że trochę jednak ma. Po rozmowie z osobą o znacznie większym doświadczeniu w modelarstwie i dodatkowo większym doświadczeniu z ramą Tarot 650 okazało się, że skrócenie ramion wpływa pozytywnie na stabilność drona podczas skrętów YAW - obrotów w poziomie. Faktycznie jest coś w tym, że podczas agresywniejszych obrotów w tej osi Tarot 650 był czasem wytrącany z równowagi i zaczynał się bujać z kolei wzdłóż jednej z osi ramion. Bardzo to nie przeszkadzało, ale jednak stwarzało wrażenie niebezpieczeństwa i niepewności lotu więc... zdecydowaliśmy się na ucięcie po 5cm z każdego ramienia... Przesunęliśmy zaciski montażowe silników o dokładnie 5cm w stronę centrum drona i odcięliśmy drobną piłką końcówki ramion. Potem je trzeba było ładnie przeszlifować drobnym pilnikiem i papierem ściernym.

Tym sposobem dostaliśmy z Tarota 650 ramę Tarota 550 ;).

Jakby zmian było mało to stwierdziłem, że zamontuję jakieś oświetlenie na końcówki rurek. Przy okazji zakupów w Biedronce ;) kupiłem małe lamki LED G4, które wydały się pasować do ramy. Następnie przy pomocy naprawdę grubych termokurczek o kolorze zielonym i czerwony i prześwicie ok. 12-15mm zrobiłem "wodoodporne" obudowy do tych lampek - głównie z racji tego, że same lamki świecą zwykłym białym światłem, a chciałem mieć jednak różnokolorowe światła dla rozróżnienia kolorem ramion w locie. Te żarówki mają naprawdę dużą moc i po zapaleniu ich już na dronie w domu, w nocy przy zgaszonym świetle praktycznie oświetlają cały pokój lepiej niż wszystkie lampki z choinki. 

Pozostało dorobienie jakichś kabli, które miałem pod ręką, by zasilić lampki z głównej baterii. Kabel zasilający został wpuszczony w rurkę, ale sama żarówka wystaje - dla unierucjomienia jej na końcu ramienia delikatnie podkleiliśmy ją czarną taśmą izolacyjną. 

Ostatecznie po przepchięciu dwóch lampek przez dwie przednie rurki ramion (zdecydowaliśmy się póki co na dwie lampki na przednich ramionach) i przycięciu ostatecznie nowych kabli idących z silników do regulatora (rurka ramienia w standardzie ma ok. 30cm, po odcięciu 5cm już tylko 25cm, zatem 50cm kable to gruba przesada, dobrze mieć zapas tych 10-12cm więc obcięliśmy od początkowych 50cm po ok. 13cm w końcowym rozrachunku) znów złożyliśmy wszystko "do kupy".

Wygląda to ostatecznie tak:

Tył drona

Od przodu

Jak można zauważyć na powyższym zdjęciu - po podpięciu zasilania lamki LED świecą tak mocnym światłem, że czerwona i zielona termokurczka po podświetleniu zmienia się na pomarańczową i zielono-żółtą. No cóż - grunt, że jest bardzo dobrze widoczne na niebie, a w przyszłości można zrobimy typowe oświetlenie z LEDami kolorowymi.

W locie

Gdzie się podział gimbal z GoPro?

Nie ma ;). Odjęte też zostały rurki pod spodem center plate, do których był mocowany. Jest tam teraz płaska powierzchnia na dowolnie dużą baterię zasilającą. Mówiąc wprost - nam Tarot 650 (w zasadzie 550;) nie służy do fotografowania z powietrza (chociaż kupiliśmy kiedyś nawet gimbal T-2D, który recenzowaliśmy, mamy GoPro, ale wszystko się kurzy w pudełku...). Jeśli nim latamy to dla czystej przyjemności, dla treningu, dla zabawy. Do tego właśnie celu został odciążony maksymalnie z niepotrzebnych rzeczy, kable zostały schowane, a elektronika ukryta. Konstrukcja jest teraz mniejsza o te 10cm (po 5cm z długości ramion), łatwo się ją rozkłada/składa i transportuje. I o to nam chodziło.

Oczywiście dla chcących montować do tego sprzętu gimbal z GoPro to dalej żaden problem. Wystarczy zpowrotem przytwierdzić rurki i cały szpej elektroniczny. Na center-plate znajdzie się również miejsce na OSD i FPV, z którym nasz Tarot już zresztą latał, ale póki co użytkujemy go tak żadko i tylko do celów rekreacyjnych, że jest nam to całkowicie zbędne.

Na koniec

Odwieżyliśmy sobie naszą konstrukcję Tarota 650 sprzed dwóch lat i znów naszła nas ochota na latanie nim. Mimo rosnącemu trendowi na wielowirnikowce nie jest to jednak nasz priorytet, dla rekreacji wciąż latamy częściej wersją Tarota 250, a już wkrótce będziemy testować nasz elektroszybowiec Gama 2100 z APM 2.6 i telemetrią 433MHz na pokładzie w misjach programowanych po waypointach, czyli powrót do starych dobrych czasów latania płatowcami jak w 2013 roku - od tego w końcu zaczynaliśmy. Stay tuned!